
DİL BİLGİSİNDE KELİMELERE GETİRİLEN EKLER ÜZERİNE...


Dil, derken biyolojideki “dil ”den söz etmeyeceğiz.
DİL BİLGİSİNDE KELİMELERE GETİRİLEN EKLER ÜZERİNE...
Dil, derken biyolojideki “dil ”den söz etmeyeceğiz. İnsanların birbirleriyle münasebetlerinin kurulmasına veya anlaşmalarına veya anlaşamamalarına yarayan seslerden oluşan “dil “den söz edeceğiz. Çok ayıntılı bir konu ama girişten sonra sadece eklerle ilgili bir kısımdan söz edip bitireceğiz.
Dil için “Tabii bir vasıta, Canlı bir varlık, Gizli anlaşmalar sistemi, Sosyal ve millî bir kurum nitelemeleri yapılır. Bunlara hayır demek elbette mümkün değildir.
Tabii bir vasıta, bilinen bir ustası yok. Canlı bir varlık, “Karasaban “ kelimesinin öldüğünü söyleyemesek de çok ihtiyar olduğunu söylemek abes olmaz. Kadim sözlüklerde yazılı olduğu halde bu gün kullanmadığımız kelimeler, karşılığı olan varlıkların yok olması neticesinde kullanılmamaktadırlar, ölüdürler.
Divan_ı Lügatit Türk’te kullanılan kelimelerden de örnek vereyim. “Mah” kelimesinin o zaman ki manası birine bir şey verileceği zaman, Şimdi söylediğimiz, “buyurun “kelimesinin yerine kullanılıyordu. BU gün yok. Mevta. Bugün, nasıl olsa Türkçedir diyerek kullanılmaya kalkılsa kötü olur zira Karadeniz bölgemizde Samsun’un köylerinde, belki başka yerlerde de vardır. Köpeklerin yal dökme yerine(yalak), yal döküldükten sonra yalak başında olmayan köpeklerin yal yemelerini sağlamak için “Mah “kelimesi, köpeklerin duyacağı ses desibelinde üç defa söylenerek, köpekler yala çağrılır.
BU durumda birine bir nesne verirken mah demenin doğuracağı sonuçlar, mahkemede ve hasta hanede değerlendirilir. Mah kelimesi insanlar arası ilişki için çoktan ölmüştür.
Birbirine uak olmalarına rağmen aynı dilin konuşulması hatta bebeğin annesiyle aşikâr bir anlaşması yoktur. Buna rağmen anlaşıp giderler.
Dil sosyal ve milli bir kurumdur çünkü topluluklar arası bağı kurduğu gibi her milletin kendine özgü bir dili olmasından dolayı da millîdir.
Canlı olan dilin, ölmesi için dilin kullanıcılarının veya kelimelere medar olan unsurların yokluğu icap eder.
Dilin bu özelliklerine değindikten sonra değineceğim kısacık konuya giriş yapmış olduk.
Kullandığımız kelimeler ya fiildir ya isimdir veya edattır. İsim ve fiillerin kendillerine mahsus kökleri vardır. Uygun eklerle birebirlerinden türerler. Türemeye sebep ekler ya işlek ya da az işlek niteliklerindedir. ?mek, lik, -ler ekleri oldukça işlek, çok kullanılan eklerdir. İşlek olmayan eklerin hangileri olduğuna değinmeden sadece dil bilgisi metinlerinde adından söz edilmeyen az, çok az işlek bir ekten bahsedeceğim. Ola ki bil Dil hocası görür de bilimsel kaynaklara eklenmesine sebep olur.
Sayılabilecek kadar az miktarda kelimelerde kullanılan söz konusu ekimiz. ?nek’tir.
Örnekler: Ör-nek, der-nek, es-nek, kas-nak, değ-nek, göy-nek,
tır-nak, kır-nak, öde-nek. Bunlarda “Kırnak kelimesi de pek az kullanılırken göynek kelimesi halk ağızlarında kullanılmasına rağmen şehirlilerin dilinde ve lügatlerde “gömlek” oluvermiş. Halbuki halk dilindeki” göynek” sözlükteki gömlek kelimesinin karşılığı gibi görüşe de bu gömlek altına giyilerek kullanılan atlet ve benzeri eşyanın yerine kullanılır.
Bu çalışmamda az kullanılışlı olmasına rağmen dil bilgisi metinlerinde olmayan bu ek hakkında bilgi takdim etmiş oldum.
Şakir Albayrak
Çengelköy-Kuzguncuk-Kabataş Hattı’na Beşiktaş Uğraması Eklendi
İstanbul Şehir hatlarından Çengelköy İskelesini güçlendiren bir adım geldi.
HAK-İŞ Genel Başkanı Arslan: En düşük emekli aylığı asgari ücret düzeyine yükseltilmeli
HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, temmuz ayında belirlenecek emekli aylığı artışının emekliler ve hak sahiplerinin alım gücünü koruyacak ve yaşam standartlarını destekleyecek bir düzeyde olmasını talep ettiklerini belirtti.
Bir Mucize ANNE SÜTÜ
Anne sütünün faydaları saymakla bitmez.
HASİP PAŞA YALISI
Üsküdar 52 mahalle iken bir tanesi de Hasippaşa Mahallesi idi bu isim nereden geliyor
ÜSKÜDAR BELEDİYESİ’NİN YAZ SPOR OKULLARI BAŞLIYOR
Üsküdar Belediyesi tarafından her yıl geleneksel olarak düzenlenen ücretsiz Yaz Spor Okulları için kayıt süreci başladı.
ÜSKÜDAR’A GELİR İKEN YENİDEN BAŞLIYOR
Üsküdar sahilinde gerçekleşecek etkinlikte Üsküdarlıları hoş bir müzik, renkli stantlar, el emeği üretimler ve sokak lezzetleri karşılayacak
Saadet Partisi mitinginde on binler haykırdı Özgür Gazze Özgür Filistin saldırılar artık son bulsun
Saadet Partisi lideri Arıkan Üsküdar'da düzenlenen mitingde yaptığı konuşmasında
Üsküdar BelediyesiTDBB ‘den ayrılmak yerine a Türk kardeş şehir olmalıydı
Üsküdar BelediyesiTDBB ‘den ayrılmak yerine a Türk kardeş şehir olmalıydı
SEMTİMİZİN YENİ GURURU ŞAMPİYON KÜÇÜKSU RASATHANESPOR
KÜÇÜKSU RASATHANE bu sene yer aldığı 2. Amatör 19. Grupta namağlup şekilde ligin bitimine 3 hafta kala şampiyonluğunu ilan ederek önümüzdeki yıl 1. Amatör Lig’de oynamaya hak kazandı.
LİM MİMARLIK VE ATLAS İNŞAAT ALTINKÖY SİTESİNİ DÖNÜŞTÜRECEK
23 Mayıs Cuma günü Altınköy Sitesi kooperatif ortakları Bostancı Dedeman otel toplantı salonunda proje sunumu izlemek için bir araya geldiler.